W naszej przygodzie z poznawaniem rzeszowskiego haftu czerwono-niebieskiego, czas na poznanie jego zasad kompozycji. które w połączeniu ze znajomością jego elementów pomogą Ci tworzyć jednocześnie piękne i bliskie oryginałowi wzory.
Smutna rzeczywistość
Ogół społeczeństwa najczęstszy kontakt ze strojem rzeszowskim ma poprzez różne imprezy, w których biorą udział zespoły ludowe i koła gospodyń wiejskich. Prezentują one stroje estradowe i rekonstruowane przez firmy specjalizujące się w szyciu strojów
ludowych. Niestety najczęściej stroje te są bardzo, bardzo, bardzo uproszczone pod względem haftu, co należy wiązać z wysokimi kosztami produkcji i chcąc obniżyć cenę odbywa się, to kosztem haftu.
Haft wykonany na zapaskach i chustach komercyjnych możesz zobaczyć na powyższych zdjęciach. Wzory są uproszczone, wykonywane większą ilością nitek muliny niż oryginalne eksponaty, z dużymi przerwami między wzorami oraz haftowane monotonnie, cała gałązka jest czerwona lub niebieska. Zwłaszcza ten ostatni zarzut najbardziej oddala komercyjne produkcje od olśniewających swym pięknem eksponaty z przed ponad wieku.
Zasady kompozycji
Poniżej prześledzimy zasady kompozycji na przykładzie wzoru z zapaski nr 4258MRE ze Staromieścia, znajdującej się w zbiorach Muzeum Etnograficznego im. F. Kotuli w Rzeszowie.
Zaczynamy od wyznaczenia łodygi.
Łodygi miały różne kształty, półkoliste, faliste, zakręcone, ale nigdy nie stosowano w nich linii prostych.
W naszym przypadku, to łodyga falista w kolorze niebieskim. Wybranie koloru łodygi jest ważne, ponieważ determinować kolory dalszych elementów.
Następnie dobieramy element wieńczący, który umieszczamy na końcu łodygi. Powinien być w kolorze przeciwnym do koloru łodygi czyli czerwonym. A przynajmniej w części stykającej się z łodygą.
Kiść winogron jest w tedy czerwona, ale środkowy owoc, niestykający się z łodygą musi być w kolorze przeciwnym (niebieskim) do koloru całego grona.
Pierwszy element od początku gałązki musi zacząć się kolorem przeciwnym, co determinuje zmianę kolorów w dalszej części tego elementu:
- Ogonek - czerwony.
- Listki - niebieski.
- Włoski - czerwony.
Ponieważ pierwszy element został umieszczony nad gałązką, to następny musi być umieszczony pod. Zaczynamy tym razem od przeciwnych kolorów do elementu pierwszego:
- Gałązki - niebieski.
- Kiść winogrona - czerwony.
- środkowy owoc - niebieski.
W tej kompozycji autorka zawarła dwie z trzech wersji kiści winogron, jakie występują w tym hafcie.
Kolejny element stanowi mała grupa jagód, które umieszczamy na przemiennie, czyli tym razem nad łodygą. Jest to drugi element po tej stronie łodygi, więc haftujemy go kolorami odwrotnie do pierwszego elementu po tej stronie:
- Ogonki - niebieski.
- Jagody - czerwony.
Następny element umieszczamy po przeciwnej stronie i też jest to drugi element po tej stronie. Dlatego rumianek został wyhaftowany podobnie:
- Ogonek i środek - czerwony
- Płatki - niebieski.
Ogonek i środek zostały połączone i wyhaftowane tym samym kolorem, aby uniknąć dominacji koloru czerwonego po tej stronie gałązki.
Ponownie wracamy do części ponad łodygą z ostatnim już elementem. Ponieważ zostało już niewiele miejsca, a oba elementy już umieszczone są czerwone (winogrono, jagody), to hafciarka umieściła niebieski liść. Zapobiega to zlaniu się elementów jedną wielką czerwoną plamę.
Ostatnim elementem jest element u dołu łodygi, który umieszczony jest pomiędzy czerwoną kiścią winogrona i niebieskim rumiankiem. Ponieważ tu też zostało mało miejsca między elementami, to autorka powtórnie użyła element liścia i wyhaftowała na czerwono, w kontraście do niebieskiego liścia nad i niebieskiego rumianka z boku.
Podsumowanie
Jak widać hafciarki kierowały się jasnymi i precyzyjnymi zasadami kompozycji:
- Naprzemienne stosowanie kolorów w danym elemencie.
- Naprzemienne stosowanie kolorów w całym wzorze.
- Unikanie dominacji jednego z kolorów.
- Brak używania linii prostych.
Nie są one zbyt trudne, więc warto z nich skorzystać.
A jeśli chcesz dalej poszerzyć swoją wiedzę o rzeszowskim hafcie czerwono-niebieskim, to zapraszam Cię do zapoznania się z pozostałymi artykułami na mojej stronie.
Zobacz również:
Haft czerwono niebieski to najmłodszy z haftów stosowanych w rzeszowskim stroju kobiecym. Był najbardziej oryginalną propozycją hafciarską w regionie o czym świadczą jego odmiany - rzeszowska, łańcucka, przeworska i konturowa.
W naszej przygodzie z poznawaniem rzeszowskiego haftu czerwono-niebieskiego, czas na poznanie jego zasad kompozycji. które w połączeniu ze znajomością jego elementów pomogą Ci tworzyć jednocześnie piękne i bliskie oryginałowi wzory.
Haft czerwono-niebieski jak sama nazwa wskazuje operuje tylko dwoma kolorami, jednak pomysłowość hafciarek go wykonujących sprawiła, że części stroju rzeszowskiego nimi pokryte nie były monotonne.